شبکه ی اجتماعی موبایل مکانی است که افراد با علائق مشترک به وسیله ی تلفن های همراه یا تبلتشان با دیگران رابطه دارند. مانند شبکه های اجتماعی مبتنی بر وب، شبکه های اجتماعی موبایل در اجتماعات مجازی قرار دارند. گرایش جدید وب سایت های شبکه های اجتماعی مانند فیسبوک، ایجاد اپلیکیشن های موبایل برای دسترسی فوری و آنی کاربرانشان از طریق گوشی هایشان است. هر روزه بیشتر و بیشتر مرز میان وب و موبایل محو می شود. همان طور که اپلیکیشن های تلفن های همراه از سایت های شبکه های اجتماعی موجود برای ایجاد اجتماعات بومی استفاده می کنند، شبکه های اجتماعی نیز از خصوصیات و قابلیت های تلفن های همراه و در دسترس بودن آن ها بهره می گیرند. همان طورکه وب موبایل از تکنولوژی های اختصاصی موبایل و شبکه ها به دسترسی کامل به اینترنت تکامل یافته است. تمایز به انواع زیر تغییر یافته است:
- شبکه های اجتماعی مبتنی بر وب برای دسترسی به موبایل از طریق مرورگرهای موبایل و نرم افزارهای کاربردی تلفن های هوشمند گسترش یافته است.
- شبکه های اجتماعی محلی موبایل با تمرکز بر استفاده از موبایل مانند اجتماعات موبایل، سرویس های مبتنی بر مکان و واقعیت افزوده نیازمند ابزارها و تکنولوژی های موبایل هستند. سرویس های مبتنی بر مکان، طبقه ای کلی از سرویس های سطح برنامه هستند که از اطلاعات مکان برای کنترل ویژگی ها استفاده می کنند. به این ترتیب، سرویس های مبتنی بر مکان، یک سرویس اطلاعاتی هستند و استفاده های زیادی در شبکه های اجتماعی امروزی به عنوان سرویس سرگرمی دارند که با تلفن های همراه و از طریق شبکه های موبایل قابل دسترسی اند و از اطلاعات موقعیت جغرافیایی تلفن های همراه استفاده می کنند. سرویس های مبتنی بر مکان، در زمینه های متعددی استفاده می شوند؛ مانند سلامت، جست وجوی اشیای داخلی، سرگرمی، کار و زندگی شخصی و… سرویس های مبتنی بر مکان، شامل خدماتی برای شناسایی مکان، شخص یا چیزها هستند؛ مانند پیدا کردن نزدیک ترین دستگاه خودپرداز به کاربر یا مکان تقریبی دوستان. سرویس های مبتنی بر مکان شامل سرویس های ردیابی خودرو هستند. این سرویس ها شامل سیستم های اعلام وضعیت هوای شخصی سازی شده و بازی های مبتنی بر مکان هستند. این سرویس ها مثال همگرایی ارتباطات هستند. نگرانی های فراوانی درباره ی سرویس های مبتنی بر مکان وجود دارد. پژوهش اخیر دانشگاه ام ای تی نشان داد که چهار نقطه ی زمانی-مکانی، زمان ها و مکان های تقریبی، برای مشخص کردن مکان 95 درصد از یک ونیم میلیون عضو در پایگاه اطلاعاتی کافی است. واقعیت افزوده نیز یک نمای فیزیکی زنده، مستقیم یا غیرمستقیم (و معمولاً در تعامل با کاربر) است که عناصری را پیرامون دنیای واقعی افراد اضافه می کند. این عناصر براساس تولیدات کامپیوتری که از طریق دریافت و پردازش اطلاعات کاربر توسط سنسورهای ورودی مانند صدا، ویدئو، تصاویر گرافیکی یا داده های GPS است ایجاد می شود(همان، 9-8).
2-2-5-سایت های شبکه های اجتماعی تلفن همراه:
به کاربران امکان ساخت پروفایل، ارسال و دریافت پیام به وسیله ی تلفن یا رایانه و بازدید از نسخه ی موبایل سایت را می دهد. مدل های مختلفی وجود دارد که توسط سایت های شبکه های مختلف اقتباس شده اند. بسیاری از این سایت ها، تمام ویژگی ها را در یک ویژگی منحصربه فرد دارند یا ویژگی خاصی که دیگر سایت ها آن را ندارند، اما عملکرد اصلی سایت دقیقاً شبیه دیگر سرویس هاست. تمام این سایت ها را براساس مدل های تجاری زیر می توان دسته بندی کرد:
- سرویس های دوست یابی: این سایت ها مشابه همتایان آنلاین خود هستند. کاربران یک پروفایل ایجاد می کنند و با پروفایل های دیگر به صورت آنلاین ربط داده می شوند.
- سایت های شبکه سازی: این سایت ها از شبکه سازی استفاده می کنند. بسیاری این سایت ها از پورتال های موبایل سایت های شبکه ی اجتماعی موفق مانند فیسبوک استفاده می کنند. آن ها تعداد زیادی از عملکردها شامل پست های چندرسانه ای، اشتراک گذاری پیام های فوری و… را عرضه می کنند. بسیاری از این سایت ها، تماس های بین المللی ارزان و امکانات پیام کوتاه را عرضه می کنند(رمضانی کوهینه، 1394: 1).
2-2-4- شبکه های اجتماعی پرکاربرد:
2-2-4-1- اینستاگرم(Instagram) : اینستاگرام شبکه اجتماعی اشتراک گذاری عکس و ویدئو است که این امکان را به کاربران خود می دهد که عکس ها و ویدئوهای خود را در دیگر شبکه های اجتماعی نظیر فیس بوک، توئیتر، تامبلر و فلیکر به اشتراک بگذارند. یک ویژگی متمایز اینستاگرام محدود کردن عکسها به فرم مربع شبیه به عکس دوربینهای اینستماتیک کداک یا پولاروید است. کاربران همچنین میتوانند از فیلترهای دیجیتال برای عکسهایشان استفاده کنند. حداکثر زمان برای ویدئوهای اینستاگرام ۱۵ ثانیه می باشد. اینستاگرام به وسیله کوین سیستروم و مایک کریگر خلق و در اکتبر ۲۰۱۰ راه اندازی شد. سرویس به سرعت محبوبیت کسب کرد و به بیش از ۱۰۰ میلیون کاربر تا آوریل ۲۰۱۲ و ۳۰۰ میلیون کاربر تا دسامبر ۲۰۱۴ رسید(دیسمریس[1]،2013: 3). اینستاگرام از طریق اپ استور اپل، گوگل پلی و فروشگاه ویندوز فون قابل دسترسی است. پشتیبانی این اپلکیشن برای آیفون، آی پد، آی پدهای تاچ و گوشی های آندروید برقرار می باشد. همچنین اپلیکیشن شخص ثالث اینستاگرام برای بلک بری ۱۰ و گوشیهای سیمبین نوکیا در دسترس است. فیس بوک در آوریل ۲۰۱۲، اینستاگرم را به مبلغ یک میلیارد دلار (بصورت نقد و سهام) خریداری کرد در سال ۲۰۱۳ اینستاگرام ۲۳٪ رشد کرد در حالیکه فیس بوک بعنوان کمپانی مادر تنها ۳٪ رشد را تجربه کرد. گفته می شود اگر اینستاگرام همین رشد را حفظ کند، از فیسبوک بزرگتر خواهد شد. کوین سیستروم، از بنیان گذاران اینستاگرام و مدیر عامل شرکت فست می گوید: این بزرگترین موجودیت در جهان خواهد بود(مورف[2]،2012: 3).
2-2-4-2- تلگرام (Telegram) یک پیام رسان چندسکویی است که برای نسخه های کلاینت متن باز است. کاربران تلگرام می توانند پیام ها، تصاویر، ویدئوها و اسناد (همه انواع پرونده ها پشتیبانی می شود) خودویرانگر و رمزنگاری شده تبادل کنند. تلگرام رسماً برای اندروید و آی اواس (از جمله تبلت ها و دستگاه های بدون وای-فای) در دسترس است. کاربران نرم افزار امکان تبادل پیام، عکس، ویدیو و فایل تا حجم ۱٬۵ گیگابایت را دارند و انتشارابتدایی آن برای 2013 سال است(سایت شبکه اجتماعی تلگرام).
2-2-4-3– توییتر: (Twitter) نوعی سرویس شبکه اجتماعی و میکروبلاگینگ آنلاین است که به کاربرانش امکان می دهد پست هایی متن محور تا ۱۴۰ کاراکتر را، معروف به توییتT بفرستند و بخوانند. توییتر را جک دورسی[3]در مارس ۲۰۰۶ ابداع و در ژوئیه همان سال راه اندازی کرد.این سرویس به سرعت محبوبیتی جهانی پیدا کرد، با بیش از ۱۴۰ میلیون کاربر فعال از سال ۲۰۱۲، که روزانه بیش از ۳۴۰ میلیون توییت پست و بیش از ۶ میلیون مورد جستار می کنند. توییتر را “پیامک اینترنتی” توصیف کرده اند. شرکت توییتر واقع در سان فرانسیسکو است و سرورها و دفاتر دیگری نیز در نیویورک دارد. سایت توییتر به عنوان یکی از ده سایت پربیننده جهان معرفی شده است. ابداع توییتر به یک “جلسه طوفان فکری یک روزه” میان اعضای هیئت مدیره شرکت “پادکستینگ اودِئو” بازمی گردد. در آن جلسه، دورسی طرح ارتباط هر فرد با یک گروه کوچک با استفاده از یک سرویس پیام کوتاه را مطرح کرد. اسم رمز اصلی پروژه برای این سرویس “twttr” بود. طراحان در ابتدا “۱۰۹۸۵” را برای شماره پیامک انتخاب کردند اما مدتی بعد برای “استفاده و به خاطر سپاری آسان تر” آن را به “۴۰۴۰۴” تغییر دادند.کار بر روی این پروژه در تاریخ ۲۱ مارس ۲۰۰۶، زمانی که دورسی هنگام راه اندازی twttr خود نخستین پیام توییتری را در ساعت ۹:۵۰ شب فرستاد، آغاز گردید. جک دورسی می گوید: خیلی تصادفی واژه توییتر (twitter) به ذهنمان خطور کرد که انتخاب خیلی خوبی هم بود. این واژه به معنای زنجیره کوتاهی از اطلاعات نامرتبط و صدای پرنده است. و محصول ما هم دقیقاً همین است. توییتر در مقایسه با دیگر شبکه های اجتماعی دسترسی به مراتب راحت تر و سریع تری دارد و کاربران توییتر در کوتاه ترین زمان ممکن می توانند با ارسال توییت، آن را میلیون ها کاربر دیگر در سراسر جهان به اشتراک بگذارند.
[1]– DesMarais
[2]– Murph
[3]– Jack Dorsey
