بهترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 221

جامغولک-حقه-حیله

خاک بر سری-بی آبرویی

با خرس توی جوال رفتن-با آدم ناجور همدم و همکار شدن

در و تخته را مهر کردن-سکوت کردن-دست کشیدن
جیب کسی سوراخ بودن-ولخرج بودن-غالبن پولی در جیب نداشتن

در غورگی مویز شدن-هنوز تازه کار بودن ولی ادعای مهارت و استادی کردن

جِر زدن-دبه درآوردن-گردن نگرفتن-تقلب کردن در بازی

تو بحر چیزی رفتن-در چیزی دقیق شدن-سخت متوجه ی چیزی شدن

پا دری-فرشی که پای در می اندازند-سنگی که کنار در می گذارند تا باد در را حرکت ندهد

اشهد را گفتن(برای مرگ آماده شدن)

دو رویی-تزویر-عدم صمیمیت

 

رشوه گرفتن-رشوه خواری

بستن کسی به دم خود-همیشه کسی را همراه داشتن

دلال بازی-به شیوه دلالان از راه مبالغه و دروغ کاری را بزرگ جلوه دادن-واسطه گری

پر آب و تاب-به تفصیل-با اوصاف بسیار

چیلک دان-چینه دان

ری کردن-زیاد شدن و برکت کردن برنج و آرد و مانند آن ها پس از ریختن آب بر آن ها

پَکَر-افسرده-نومید-گیج-بی دل و دماغ-بی حوصله

پریدن خواب از سر کسی-خواب نیامدن-هرچند وقت خواب باشد

 
از پا درآمدن(افتادن، سخت خسته و درمانده شدن)

آب-عزت و رونق-طراوت و تازگی-روح-شراب خالص

 

ارزانی-بخشیدن-دادن

پا را توی یک کفش کردن-پافشاری کردن روی عقیده ی خود-لج کردن

پر پری نشان دادن-کسی را فریب دادن و از راه به در بردن

آتش زیر پا داشتن-بی‌قرار بودن

دل کندن-دست کشیدن-رها کردن

آدم بگو بخند-شیرین‌زبان و بذله‌گو

تمام وقت-شامل تمام ساعت های کار

استخوان لای زخم گذاشتن(بلاتکلیف گذاشتن، کاری را کش دادن)

دیزی دِهناری-آدم بی ظرفیت و کم طاقت

دل گرفتن-غمگین شدن-متاثر شدن

خرج رو دست کسی گذاشتن-کسی را در خرج انداختن

پشت دستی زدن-برای تنبیه به پشت دست بچه زدن
جِر جِر کردن-چیزی را پاره پاره و ریز کردن-مانند کاغذ و پارچه

پالان خروس-کنایه از چیزی که وجود ندارد برای نشان دادن نداری مطلق

البرز-بلندقامت-دلیر

آستین بر چشم گذاشتن(پنهان گریستن)

تو پر-دارای اطلاعات زیاد-آدم سنگین

از زور پسی-از روی ناچاری-اجبارن
پر و بال-امکان-فرصت

جز زدن-ناله و زاری کردن

رنگ انداختن-رنگ دلخواه را پیدا کردن

چنگک-قلاب آهنی نوک تیز

حلیم روغن-هریسه-غذایی از گوشت و گندم و روغن داغ کرده و شکر

خوش خیال-آن که به دل بد راه نمی دهد-بی خیال

آبگوشتی-بی‌ارزش-پیش پا افتاده

دست فرمان-مهارت در رانندگی

دست دستی-سرسری-بی هوده-سطحی

خبر کسی یا چیزی را آوردن-مرگ و نابودی کسی یا چیزی را اعلام کردن-مردن-نابودی

بز گرفتن-جنس ارزان و پر سود گیر آوردن

تل و بل-جا به جا کردن-بالا و پایین کردن

دوبله ایستادن-نگه داشتن اتوموبیل در کنار یک اتوموبیل دیگر

 

بالش نرم زیر سر کسی گذاشتن-به کسی وعده های شیرین دادن

خط در میان حرف زدن-آرام آرام و شمرده سخن گفتن
چشمگیر-جالب توجه-با ارزش

چو انداختن-شایعه پراکندن

اله و بله کردن-لاف زدن-چنین و چنان گفتن

ادب شدن-فهمیدن-با تنبیه عاقل شدن-تجربه آموختن-آدم شدن

جای سفت-وضعیت سخت

زدن زیر آواز-بی مقدمه به خواندن پرداختن

پَهن آباد-پول بسیار ناچیز و کم ارزش

تند-بسیار تلخ و تیز-سخت و شدید-پر رنگ
رو راست-پوست کنده-آشکارا-صریح-بدون ابهام
توی دل قند آب کردن-لذت بسیار بردن-شادی زیاد حس کردن

پرچانه-پرگو-روده دراز-وراج
خرده حساب با کسی داشتن-با کسی دشمنی قبلی داشتن

پشم کسی ریختن-از قدرت و مقام افتادن
آفتاب‌نشین کردن کسی(کسی را از هستی ساقط کردن، خانه‌خراب کردن)

این به آن در-چیزی که عوض دارد گله ندارد-در مقام انجام عمل متقابل می‌گویند

راپرتچی-گزارش دهنده
درجه-تب سنج-مرتبه ی نظامی
دست به سر و روی کسی کشیدن-کسی را نوازش کردن-کسی را اندکی آرایش کردن

از بای بسم الله تا تای تَمَت(از اول تا آخر، از سیر تا پیاز)

ادرار کوچک-شاش

احدالناس-کسی-فردی

توپ علی گلابی زدن-بلوف زدن-بی پول سر قمار نشستن

بی بته-بی اصل و نصب-بی پدر و مادر

تو سری-تحمیل نظر به کسی با تحقیر و برای تنبیه
به هوس چیزی افتادن-مایل به چیزی شدن-به یاد چیزی افتادن و آن را خواستن

دنیا دیده-آزموده-سرد و گرم چشیده

حرف چند پهلو-سخن مبهم و دارای چند معنی

خرخور-چیزی که قابلیت خورده شدن را از دست داده است

تِر زدن-خراب کردن کار

چپ افتادن با کسی-مخالف شدن با کسی-پیله کردن به کسی
پیش کردن-راندن به جلو

الدرم بلدرم کردن-بد و بیراه گفتن-ناسزا گفتن
دست به ریش کشیدن-با التماس خواهش کردن

چراغانی کردن-جشن گرفتن

خاک پای کسی بودن-ذلیل کسی بودن-مرید کسی بودن

دُم در آوردن-گستاخ شدن-پر رو شدن-جرات یافتن

خواهر و مادر گفتن-دشنام خواهر و مادر به کسی دادن

 

جیز رفتن-کش رفتن-دزدیدن چیزهای کم ارزش

رج زدن-ردیف ایستادن-صف بستن-نوشتن مشق به ترتیب عمودی

انگشتر پا(چیز بی‌ارزش)

 

خود را به کوچه ی علی چپ زدن-خود را بی اطلاع نشان دادن

بوق کسی را زدن-از مقام افتادن-از دور خارج شدن

چشته خور-کسی که پس از یک بار کمک گرفتن همیشه توقع کمک دارد

بزنگاه-نقطه ی ضعف-سر وقت-موقع حساس-زمان مناسب

از پشه گوشت کبابی خواستن-خواهش یا انتظاری نابه‌جا و نشدنی داشتن

چِل بسم الله-لوحه ی کوچکی که در آن آیات قرآن می نوشتند و برای دفع چشم زخم بر گردن کودک می آویختند
از ته ریش گذشتن-فریب دادن

اجل معلق-مرگ ناگهانی

بخت گشا-شانس آور-سبب خوش اقبالی-مایه ی سفید بختی

آب به آب شدن(تغییر آب و هوا دادن، بهبود یافتن به سبب سفر)

چهار چشمی پاییدن-با دقت مواظب بودن
ژست آمدن-برای افاده حالت به اندام و چهره دادن
چتر باز-مهمان ناخوانده به وقت غذا

تِرمال کردن-خراب کاری کردن-کثافت کاری کردن-گُه مال کردن

دق کُش کردن-سبب مردن کسی از غم و اندوه شدن
دم به تله ندادن-با احتیاط رفتار کردن-خطر نکردن

چشم خوردن-نظر خوردن

 

چین و چوروک-چین و شکن

پس انداختن-جمع کردن پول-بچه به دنیا آوردن-به عقب انداختن

ریش کسی را در دست داشتن-از کسی نقطه ی ضعف در دست داشتن-از کسی گروی در دست داشتن
دو هوا شدن-بیمار شدن به دلیل تغییر هوا

چیلی-بدبیاری
رو داشتن-گستاخ و وقیح بودن
خدا-بسیار زیاد-فراوان
پهلو گرفتن کشتی-به ساحل رسیدن و ایستادن کشتی
از این گوش گرفتن و از آن گوش در کردن-ظاهرن به حرفی گوش دادن ولی به آن عمل نکردن

راه بلد-راهنما-آن که راه را خوب می شناسد

زن به مزد-دشنامی است به مردان فاسد

دزد و حیز-نادرست و مکار

 

چپ رو-تند رو

بادپا-تند رو-تیز تک
زیپ دهن را کشیدن-حرف نزدن-دهان را بستن
از دهان مار بیرون آمدن-هیچ کجی در کسی نبودن-راست بودن
پنبه ی کسی را زدن-کسی را افشا و بی اعتبار کردن

ته دار-پایه دار

حَب جیم را خوردن-گریختن-فرار را بر قرار ترجیح دادن-جیم شدن

 

تو در تو- تو به تو
در هم رفتن-در فکر فرو رفتن-خشمگین شدن

از گل نازک‌تر به کسی نگفتن-با کسی سخت مهربان و پرمحبت رفتار کردن

بستن-یخ ردن-منجمد شدن-منعقد شدن-سفت شدن-ریختن بیش از اندازه-هدف قرار دادن

چرت و پرت-حرف مفت-حرف بی خود

چاچول زدن-گشت و گذار بی هوده-ول گردی

رو به راه-آماده-مهیا-منظم

خرده پا-کاسبان جزء و کم سرمایه

 

 
حرص گرفتن-ناراحت شدن-لج کردن
بی ریخت-زشت-بد ترکیب
از دور دستی برآتش داشتن(آشنایی سطحی و ناکافی با چیزی داشتن)

 

رای دیدن-در داوری بی طرف نبودن و ملاحظه ی یکی از طرفین را کردن

آسیاب‌گردان-کسی که به‌خوبی از عهده‌ی کارها بر می‌آید

زاله بندی-مرزبندی در کشتزار-کرت بندی

دراز کش-افتاده-خوابیده

چشم باباقوری-نابینا-کور

پا منبری-شاگرد روضه خوان
آواز خر در چمن(آواز ناخوش و گوش‌خراش)

پر و پا دادن-اتفاق خوبی افتادن

 

خیس خوردن-آب به خود گرفتن-با مایعی مخلوط شدن

خواب و بیداری-در حالت بین بیداری و خواب

تک خال-به ترین در میان هم ردیف های خود

دایی قزی-دختر دایی
دربست-یک جا-به طور کامل-به طور کلی

دست کشیدن از کار-کار را تعطیل کردن

از کار در آمدن(آزموده شدن، نتیجه دادن)

چَکی-وزن نکرده-یک جا

 

دست آویز-بهانه-مستمسک-عذر

خر و پف-نگا. خرناس

جیغ زدن-فریاد کشیدن-داد زدن

روشن شدن-نشئه شدن-مست شدن-سرحال آمدن

پَهن آباد-پول بسیار ناچیز و کم ارزش

خیط شدن-نگا. خیت شدن

زنبورک-نوعی تفنگ کوتاه یا توپی کوچک که بر جهاز شتر می گذاشتند

دوبل-دو برابر

 

دستگیره ی خطر-وسیله ای حلقه مانند در قطار برای بازداشتن قطار از حرکت به هنگام خطر

خلیلی-نوعی غل و زنجیر-نوعی انگور

حلیله و ملیله-چیز موهوم-داروی بی خاصیت-روغن میخ طویله

چراغانی-روشن کردن چراغ در جشن

این و آن را دیدن-برای انجام کاری از همه کمک گرفتن

پول ساز-کسی که کارهایش موجب در آمدن پول بسیار شود

چگور پگوری-خوشگل-جذاب

زیر جامه-زیر شلواری

پیاده شو با هم بریم-این قدر تند نرو

دیگجوش-خوراکی مانند آش که در شب های جمعه و عید می پختند

پیاده کردن-انجام دادن-تحقق بخشیدن-از هم باز کردن

آش نذری(آشی که به نیت برآورده شدن دعایی بپزند)
تخته زدن-پنبه زدن

پَپِه-بی عرضه-پخمه-بی سر و زبان-خجالتی-ترسو
دیر کرد-تاخیر-تعویق

پیر بی خواب-کسی که دیر یا کم بخوابد-کودک

 

پاری ها-برخی-دسته ای از مردم

تنگ کسی افتادن-در مجاورت کسی قرار گرفتن

خرج-هزینه-پول مصرف روزانه ی خانواده
برداشت کردن-فهمیدن-گرفتن پول از حساب-درو کردن محصول کشاورزی
آستین از چشم برداشتن-آشکارا گریستن

دم گاو به دست آوردن-قدرت و موقعیتی به دست آوردن-وسیله ای برای معاش به دست آوردن

پاتال-سالخورده-پیر

زهر چشم از کسی گرفتن-ترساندن-چنان تنبیه کردن که دیگر جرات تکرار خطا نباشد

دم گاو به دست آوردن-قدرت و موقعیتی به دست آوردن-وسیله ای برای معاش به دست آوردن

بوی قرمه سبزی دادن سر-با زدن حرف های خطرناک موجب خطر جانی یا دردسر خود شدن

دم کوتوله-کوتاه قامت-چیز کوچک

دست کسی را توی پوست گردو گذاشتن-کسی را گرفتار مشکل و سختی کردن

 
 

چس گره زدن-نهایت خست به خرج دادن

از حال رفتن(بی‌حال شدن، غش کردن)

دنده نهادن-قبول کردن-رغبت کردن

ختم گذاشتن-مجلس ترحیم گذاشتن

به دل چسبیدن-مطبوع و گوارا بودن

دوره ی آخرالزمان-روزگار آشفته و پر ظلم و فساد
چوروک-چین و شکن

بته مرده-بی اصل و نسب-بی کس و کار
اخت بودن-سازگار و هماهنگ بودن-مانوس بودن

آهوی خاور-آفتاب

بخت-شانس-اقبال-شوهر

پادرختی-میوه های خراب شده که خود از درخت می افتند
چیزی بار کسی نبودن-علم و آگاهی نداشتن-شعور نداشتن

تپق زدن-بیرون شدن بی اراده ی کلمه از زبان-چیزی جز مقصود گفتن

دم و دود-مجلس گرم مهمانی-دود تریاک و شیره و سیگار و چپق

چادر شب-پارچه ای که رختخواب را در آن می پیچند

چوبه ی اعدام-تیری که محکوم به اعدام را به آن می بندند

رگ بسمل کسی خاریدن-در معرض خطر و مرگ قرار گرفتن

رو انداز-لحاف

چاسان فاسان-آرایش-بزک

از زبان افتادن-لال شدن

از دست کسی در رفتن-کاری را بی‌اختیار و ناخواسته انجام دادن
چرت کسی پاره شدن-ناگهان از خواب پریدن

از بن ناخن-ذخیره-بندگی-اطاعت

پشکل داخل مویز-بی سر و پایی در میان اشخاص دارای عنوان
آخر‌دست (سر)(بالاخره، سرانجام)

پیش بینی کردن کار یا شخصی

جارو کردن زیر پای کسی را-موجب اخراج کسی از کاری یا جایی شدن

سیار غم انگیز و. سوزناک بودن

بی می خمار بودن-نخورده مست بودن-برای انجام کاری آمادگی بسیار داشتن

از راه به‌در بردن-فریب دادن-اغوا کردن

دست برداشتن-صرف نظر کردن-چشم پوشی کردن-به حال خود رها کردن
جای مهر گذاشتن-چیزی را به عمد در جایی گذاشتن تا به آن بهانه دوباره به آن جا آمدن
آن‌ها را خانم زاییده، ماها را کلفت؟-چرا آن‌ها را بر ما ترجیح می‌دهند؟ چرا به ما اجحاف می‌کنند؟

آدم سر به راه-شخص خوب و نجیب-کسی که مزاحم دیگران نیست

خاکروبه-زباله-آشغال

رتوش-دستکاری و آرایش عکس

دهنه ی کسی را کشیدن-جلو حرف زدن کسی را گرفتن

اشک تمساح(گریه ی دروغین)

خدا-بسیار زیاد-فراوان
اخت بودن-سازگار و هماهنگ بودن-مانوس بودن

دمر خوابیدن-روی سینه و شکم خوابیدن

پاشیر-گودال پای شیر آب

از خجالت آب شدن-بسیار شرمنده شدن

این دست و آن دست کردن(وقت تلف کردن، وقت کشتن، به عقب انداختن)

ای داد بیداد-کلامی است که به‌هنگام حسرت و افسوس می‌گویند

 
چپ و راست کردن-زیر و رو کردن-مشت باران کردن

چراغ زنبوری-نگا. چراغ توری

آدم چوبی(بی‌عرضه و دست‌وپاچلفتی)

خود را خوردن-رنج بردن

اوقات‌تلخی-ترش‌رویی-عصبانیت

حاجی فیروز سال نو را مژده می دهد-مردی که در روزهای آخر سال خود را سیاه کرده و با رقص و آواز مردم را به خنده و شادی واداشته و آمدن

آفتاب‌رو-جایی که آفتاب بر آن بتابد

دَم گرفتن-همنوایی کردن در خواندن و سرود-کنایه از توافق و پشتیبانی

تقلا کردن-کوشش زیاد کرد-دست و پا زدن

دوا خور کردن-عرق خور کردن-مسموم کردن

دل آشوبه گرفتن-دچار حالت تهوع شدن

زیر چاقی-مهارت

حال و حوصله-نگا. حال و احوال
خاتم کاری-نشاندن استخوان در چوب برای نقش و نگار دادن

آش هفت جوش(قضیه‌ی پیچیده)

درز و دوز-شکافتن و دوختن-راست و ریس کردن کار

زبان چرب و نرم داشتن-گفتار خوشایند و فریبنده داشتن

پر به پر کسی دادن- بال به بال کسی دادن
آدم استخوان‌دار(کسی که اراده و پشتکار دارد)

از زور پسی به گربه آقا عمو گفتن(با دشمنی که دفع آن نمی‌توان، مدارا کردن)

این پهلو آن پهلو شدن(این دنده آن دنده شدن، غلتیدن از پهلویی به پهلوی دیگر)

خُل و چل-مثل دیوانه ها-ساده لوح

با کاره-کسی که هر کاری از او ساخته است

 

 
 

آینه‌ی زانو(برآمدگی زانو)
رد دادن-به غفلت کسی یا چیزی را از زیر دست رد کردن-صرف نظر کردن

 

دلنگ و دلنگ-صدای زنگ و ناقوس

انداختن پشت گوش-سهل‌انگاری کردن-دیر انجام دادن-کوتاهی کردن

جیره بندی-سهم بندی
آب نخوردن-درنگ نکردن

خرکار-پرکار

داداش-برادر-لفظی برای ابراز صمیمیت

بد بیاری-بد شانسی-ناسازگاری بخت-چپلی

از آب گل آلود ماهی گرفتن(از اوضاع درهم و آشفته بهره گرفتن)
زد و بندچی-توطئه گر-ساخت و پاخت کننده

اوت بودن(بی‌خبر بودن، از مرحله پرت بودن)

خربازار-شلوغ بازار-بی حساب و کتاب

دو برجی-کبوتری که در یک جا بند نمی شود

جای سوزن انداختن نبودن-پر بودن-بسیار شلوغ بودن

درینگ-صدای خوردن مضراب یا ناخن با ساز

زیر پای خود را سست دیدن-موقعیت خود را نااستوار دیدن-شغل و سمت خود را در خطر دیدن

خنزرپنزری-کسی که چیزهای خرده ریزه و کم بها می فروشد

از دل و دماغ افتادن(شور و نشاط خود را از دست دادن، بی‌حوصله شدن)
خیط کاشتن-خطا کردن

تخت شدن-صاف و هموار شدن-کاملا نشئه شدن

به حال آوردن-به هوش آوردن-به کسی شور و حال دادن

حِجله-گنبد مانندی که همراه با آیینه های ریز و گوی های صیقلی بر گور افراد جوانمرگ شده می گذارند

حلیم روغن-هریسه-غذایی از گوشت و گندم و روغن داغ کرده و شکر

اشک تلخ(شراب، اشک عاشق)

 

دانه ی درشت برچیدن-به دستمزد کم قانع نبودن

با محبت-زود جوش و مهربان

زندگی-مال-وسایل کار و خانه

زت زیاد-کوناه شده ی “عزت زیاد” در زبان لوطی ها
چاییده-سرما خورده-زکام گرفته

پیش تختی-پله مانندی برای رفتن به روی تخت مرتفع

بی قابلیت-بی ارزش-اندک-مختصر

زود رس-آن چه که پیش از موقع مقرر به دست آید

 

برچسب زدن-تهمت زدن
رفتن توی بحر چیزی یا کسی-در چیزی یا رفتار کسی دقیق شدن

آسمان غرمبه(صدای رعد، تندر)

رسیدن-مواظبت کردن-مورد لطف قرار دادن

بی نماز شدن-گرفتار عادت ماهانه شدن

بالا دست-صدر مجلس-حریف چیره

دری وری گفتن-سخنان نامربوط گفتن-چرند و پرند گفتن-آسمان و ریسمان به هم بافتن