بهترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 301

پس بودن-عقب افتادن از دیگران
خوابگوشی-سیلی-کشیده

بخیه به آبدوغ زدن-کار بی هوده کردن

چل زن-زن کوتاه قد

دور دست-جایی دور

دیمی حرف زدن-سخن گفتن بدون اندیشیدن-حرف بی هوده و مفت زدن

در پوست نگنجیدن از خوش حالی-از شادی سر از پا نشناختن-بسیار شاد بودن

زحمت را کم کردن-رفع مزاحمت کردن

زنبورک-نوعی تفنگ کوتاه یا توپی کوچک که بر جهاز شتر می گذاشتند

آب رفتن زیر پوست کسی-پس از لاغری کمی فربه شدن
به کله ی کسی زدن-دیوانه شدن
 

تریاک خوردن-خود را با تریاک مسموم کردن
خندق بلا-شکم

چنگول چنگولی-مجعد-حلقه حلقه-پر چین و شکن

زیر آب کردن سر کسی-کسی را بی سر و صدا کشتن

از جیب رفتن(سود یا لذتی را از کف دادن)

رفیق بازی-زیاده روی در دوستی کردن

تند نویس-کسی که سریع می نویسد

پیر ِ کفتار-زن سالخورده ی بد اخلاق

پُلوغ-ازدحام-بی نظمی
جفنگیات-سخنان یاوه

زبان بسته-برای تحقیر به آدم های بی عرضه یا کم آزار گفته می شود

جغ جغ-صدای به هم خوردن چند چیز-صدای همهمه

ریختن روی دایره-روی داریه ریختن

اسباب‌چینی-دسیسه‌چینی-توطئه‌چینی

چین-یک بار درو-بک بار چیدن

جل و پلاس-اثاثیه ی ناچیز و کم بها

ریش و پشم-موهای صورت-ریش و سبیل
پدر در آوردن-سخت انتقام گرفتن-گوشمالی دادن

حاضر کردن-از بر کردن-روان کردن

جست زدن-پریدن-خیز برداشتن

ته دیگ-برنج برشته شده و چسبیده به ته دیگ و یا چیزی که زیر برنج در ته دیگ بگذارند

در هچل افتادن-دچار درد سر شدن-به درد سر افتادن

چشم سفید-گستاخ-حرف نشنو-پر رو

پات-بی آبرو-بی تربیت

جِر خوردن-پاره شدن
از قرار-ظاهرن-آن‌طور که پیدا است
تکان نخوردن آب از آب- آب از آب تکان نخوردن

پابند شدن-دلبستگی پیدا کردن-به چیزی یا کسی گرفتار شدن

از بی‌کاری مگس پراندن(بی‌کار و بدون سرگرمی ماندن)

 

باد به پشت کسی خوردن-بر اثر بیکاری تنبل و تن پرور شدن

ذِله آمدن-به ستوه آمدن-خسته و عاجز شدن

خورد رفتن-از بین رفتن قسمت اضافی در خیاطی-جذب شدن و حل شدن در چیزی

زیر پوست کسی آب رفتن-چاق شدن-ثروتمند شدن

دانه دانه شدن-دانه ها از یکدیگر جدا شدن

زار زدن-سخت گریه کردن
بور شدن-دماغ سوخته شدن-خجالت زده شدن
پوز زدن-دهان زدن

آش پشت پا(آشی که در روز سوم پس از رفتن مسافر بپزند و به فقرا بدهند)

از این حرف‌ها-مطالبی از آن‌گونه که پیش از این گفته شد
حضرت عباسی-راست و درست

حرف توی دهن کسی خشک شدن-از سخن گفتن باز ماندن

تپه تپه-چیزهایی که بی نظم کنار هم انباشته باشند

 

 

چرت زدن-گرفتار غلبه ی خواب بودن

زمین را به آسمان دوختن-گزافه گویی کردن-دروغ های شاخ دار گفتن

چشم کسی راه کشیدن-خیره ماندن به جایی و پلک نزدن

بی نماز شدن-گرفتار عادت ماهانه شدن

الف کوفی-چیز کج-آلت تناسلی

در کردن-بیرون کردن-کم کردن-الک کردن

 
آبِ سیاه-نیمه کوری

 

پر آب و تاب-به تفصیل-با اوصاف بسیار

دوبلور-دوبله کننده

رو راست-پوست کنده-آشکارا-صریح-بدون ابهام

دیوار مردم بالا رفتن-دزدی کردن

حُقه-زرنگ و ناقلا

این به آن در-چیزی که عوض دارد گله ندارد-در مقام انجام عمل متقابل می‌گویند

دخل-موجودی صندوق-صندوق مغازه-برداشت

بیخ-کاملا نزدیک-تنگ چیزی

تحت اللفظی-کلمه به کلمه

 
دست ِ بالا گرفتن-حدکثر را فرض کردن

پاتال-سالخورده-پیر

جگر-عزیز-عزیز دلم

 

روغن حیوانی-روغنی که از جوشاندن و تصفیه ی کره به دست می آورند-روغن زرد
به پول رساندن-فروختن

به عرب و عجمی بند نبودن-هیچ پشت و پناهی نداشتن

بخت-شانس-اقبال-شوهر

بز دل-ترسو

پشه زدن-نیش زدن پشه

خروس خوان-هنگام سحر

از این دنده به آن دنده غلتیدن(از درد یا فکر و خیال نخوابیدن)

به مفت نیارزیدن-هیچ ارزشی نداشتن

زرد کردن-بسیار ترسیدن-از ترس وادادن-کاری را خراب کردن

چاق کردن غلیان-آماده کردن غلیان برای کشیدن

اشکنک سرشکنک داشتن(با خطر همراه بودن)

حقه به کار بردن-کسی را فریب دادن

زبان بسته-برای تحقیر به آدم های بی عرضه یا کم آزار گفته می شود

زبان بازی-چرب زبانی-لفاظی-چاپلوسی

خدیجه خبرکش-خبر چین و دو به هم زن

دست بر قضا-از قضا-به طور غیر منتظره-ناگهان

تنبان درآر-بی حیا-دریده

بسلامتی-سلامتی دادن-هنگام نوشیدن شراب به یکدیگر می گویند

بیسار-فلان

ریزه پیزه-کوچک اندام-ریز نقش

از کسی حساب بردن-از کسی ترس داشتن

جا خوش کردن-در جایی که معمولن نباید ماندن اقامت کردن
انگشت بلند کردن(اجازه‌ی سخن خواستن)

چپ چپ به کسی نگاه کردن-با اوقات تلخی-بدبینی یا اعتراض به کسی نگاه کردن

آفت-زن عشوه‌گر و فتنه‌انگیز

به لعنت خدا نیارزیدن-دارای هیچ ارزشی نبودن-به هیچ نیارزیدن-مفت نیارزیدن

دستمال ابریشمی-چاپلوسی-تملق

آب در جگر داشتن-توانایی مالی داشتن

داغان شدن-از هم پاشیدن-متفرق شدن

اشک کسی دم مشکش بودن-سخت زود رنج بودن-زود به گریه افتادن

رو به راه کردن-آماده و مهیا کردن

پیش-برنده-آن که جلو است

 

از بام خواندن و از در راندن-خواستن و به بی‌میلی تظاهر کردن

ریش تپه-پر ریش-دارای ریش انبوه
جگر خون کردن-رنج بسیار دادن

دامن بر آتش زدن-فتنه ای را شدیدتر کردن

چل زن-زن کوتاه قد

تو نخ کسی یا چیزی بودن یا رفتن-کسی یا چیزی را پاییدن و زیر نظر داشتن

دلداری دادن-تسلی دادن

دست پاچگی-شتاب زدگی-اضطراب

پیس-کسی که پوستش با لکه هایی دو رنگ می شود

زُل-خیره

دل کسی تو ریختن-دچار دلهره ی ناگهانی شدن-وحشت کردن

الدنگ(بیکاره، مفتخور، بی‌غیرت)

خوار و خفیف-ذلیل-بدبخت

آب شدن قند توی دل-لذت بسیار بردن
آمد نیامد(فرخنده بودن و نبودن)

خوش سلیقه-خوش ذوق-نیکو طبع

پا به پا کردن-مردد بودن-درنگ کردن

رای دیدن-در داوری بی طرف نبودن و ملاحظه ی یکی از طرفین را کردن
چوروک خوردن-چین برداشتن

دست داشتن در کاری-پنهانی شرکت داشتن در کاری

خنزرپنزری-کسی که چیزهای خرده ریزه و کم بها می فروشد

 
تخم دو زرده-چیز بسیار عزیز و گرامی

آب به ‌زیر کسی آمدن(سراسیمه شدن)

 

به دم و دود رسیدن-سر و سامان یافتن
رفتن و کشک خود را ساییدن-پی کار خود رفتن و فکری به حال خود کردن

دانش سرای عالی-آموزشگاه تربیت استاد

دور تسبیح-بسیار و بی شمار

 

حَرَج-مسئولیت-تکلیف

چل مرد-مرد کوتاه قد

 

رقصیدن کلاه کسی در هوا-بسیار شادی کردن-کلاه خود را به آسمان انداختن

 

استخوان‌فروش(ستایشگر آبا و اجداد)

جز جگر زده-نفرینی است به معنی دل سوخته بر اثر اندوه و مصیبت-گرفتار به بلا

بغ کردن-چهره درهم کشیدن-ترشرو شدن

 

دید و بازدید-ملاقات خویشان و دوستان با یکدیگر

اجباری بردن-کسی را به خدمت سربازی بردن

حق به جانب-دارای ظاهر مظلومانه و دروغین

 

 

زاغ چشم-کسی که چشمان آبی رنگ دارد

دار کشیدن-دار زدن

حبه ی انگور-دانه ی انگور

از بای بسم الله تا تای تَمَت-از اول تا آخر-از سیر تا پیاز

د ِ ؟-واقعن ؟-راستی ؟

ریق رحمت را سر کشیدن-ریغ رحمت را سر کشیدن

 

پا سوخت-پا بد-بد شانس

 

این جور که بویش می‌آید(چنان که از ظواهر امر پیدا است، از فرار معلوم)

تازه به چهل سالگی رسیدن (اول بلوغ و خوشی)

چندر غاز-پول بسیار کم

تشر تو شور کردن-هرت و پورت کردن

پس گذاشتن کسی-از کسی جلو افتادن

پخش و پلا-پراکنده-تار و مار

خون به راه انداختن-آشوب و فتنه ی سخت به پا کردن

از پا در آوردن-سخت فرسوده و از کار افتاده کردن

بالا آمدن دل و روده-به حالت تهوع افتادن

الحق و الانصاف-انصافن-حقن

چکشی جواب دادن-محکم و قاطع پاسخ دادن-تند و برخورنده پاسخ دادن

چلو صاف کن-آبکش
آل آروادی-زن سخت بی‌حیا و بد‌رفتار
پا جای پای کسی گذاشتن-از کسی تقلید و پی روی کردن

 
چَپَل-چَپَل کسی که خود را به چیزهای ناشایست آلوده کند-نکبتی

پُخ-واژه ی ترکی به معنی مدفوع

به امان خدا رها کردن-اصلا به فکر نبودن-فراموش کردن

جهل کردن-در انکار چیزی پافشاری کردن
زدن به سیم آخر-آخرین چاره را به کار بردن حتا اگر به ضرر باشد-خود را به لاقیدی زدن و به عاقبت کار نیاندیشیدن

چانه در چانه ی کسی گذاشتن-هم صحبت شدن-بحث و جدل کردن

پیزر به پالان کسی گذاشتن-با دروغ و چاپلوسی کسی را فریفتن-هندوانه زیر بغل کسی گذاشتن

دماغ را بالا کشیدن-اظهار نارضایتی کردن

به جان هم افتادن-با یکدیکر درگیر شدن

خود را جستن-جست و جو در لباس خود برای یافتن و کشتن حشرات موذی مانند شپش

برخورد کردن-تصادف کردن-دیدارکردن

اَل اَمان(زینهار، پناه بر خدا)

خون گرفته-آن که قتلی کرده و نگرانی آن او را از حال عادی خارج کرده است
چیلک دان کسی را تکاندن-کسی را وادار با افشای رازش کردن

پا گیر-سگی که حمله می کند و گاز می گیرد

پیشنماز-کسی که پیشاپیش دیگران نماز می خواند و دیگران به او اقتدا می کنند

خانه خمیر-نگا. خانه خراب

 

آسمان را به زمین آوردن (دوختن)(کار شگفت‌انگیز کردن)

دله بازی-رفتار آدم دله
خایه-بیضه-جرات

خودشیرینی-خوش رقصی-خود را صمیمی وانمود کردن

آلت دست کسی شدن-مورد سوء استفاده قرار گرفتن

به جوش آوردن خون کسی-کسی را به اوج عصبانیت رساندن

جگری-به رنگ جگر

خر چسونه-در مقام تحقیر به شخص خقیر و ناقابل می گویند-نام حشره ای است

 

تف انداختن-تف کردن-سخت اظهار نفرت کردن

رو دست کسی بلند شدن-از کسی پیشی گرفتن-با کسی رقابت کردن

 

 
چماق-چوبدست-گرز
خیط کردن-نگا. خیت کردن
خشک-بدون انعطاف-بی عاطفه-خشن
حِجله-گنبد مانندی که همراه با آیینه های ریز و گوی های صیقلی بر گور افراد جوانمرگ شده می گذارند
خروار-کنایه از مقدار زیاد
رک گویی-صاف و پوست کنده حرف زدن
با سگ به جوال رفتن-دست و پنجه نرم کردن با مردم ناباب

 

پَلِه-پول

دزدیده-دزدکی
اوت بودن-بی‌خبر بودن-از مرحله پرت بودن

پته ی کسی روی آب افتادن-راز کسی فاش شدن-رسوا شدن
 

خانه تکانی-پاکیزه کردن خانه و وسایل خانه به صورنی اساسی در آغاز هر سال
چشتان بالا-بالا و پایین کردن بچه و قربان صدقه ی او رفتن
جزیی فروش-کسی که که کالا را در اندازه های کوچک می فروشد

 

چهار قُل-چهار سوره ی قرآن که با قُل آغاز می شود

چرند و پرند-پرت و پلا-حرف های مزخرف

اقبال کسی به برج ریق بودن-بداقبال بودن

گذری(دیدار کوتاه، سرپایی)

داغان شدن-از هم پاشیدن-متفرق شدن

 

آدم عوضی-کسی که ظاهرش با باطنش یکی نیست-بدطینت

بچه انداختن-بچه ی نارس بدنیا آوردن

به خنس و پنس افتادن-به وضع بد مالی دچار شدن

زرده ی کسی نبستن-موفق نشدن در کار-بی ثمر ماندن کوشش کسی

از ترس مار توی دهان اژدها رفتن(از باران به ناودان پناه آوردن)

ادا در آوردن-مسخرگی کردن-تظاهر کردن-تقلید کردن

 
ته و توی چیزی را بالا آوردن-به اصل چیزی پی بردن-چیزی را تمام کردن

حمله کردن-یورش بردن

پرس و جو کردن-پرسیدن-خبر گرفتن
انداختن توی هچل(دچار دردسر و ناراحتی کردن)

تسویه حساب-تلافی-پاک کردن دل خوری

تزریقات چی-کسی که کارش تزریق آمپول است

رفتن از رو-خجالت کشیدن-شرم کردن-از میدان به در رفتن-مجاب شدن

ذلیل‌شده

از هفت خوان رستم گذشتن(موانع و مشکلات متعددی را پشت سر گذاشتن)

چپ بُر-نوعی اره ی دستی
به دل گرفتن-رنجیده خاطر شدن

خوش ظاهر-دارای ظاهر آراسته-کنایه از بدجنس

پِر پِر-در زبان کودکان : صدای پریدن پرنده

رنگ نداشتن حنای کسی-اعتباری نداشتن حرف یا عمل کسی

جاجا-آوازی که با آن مرغ را به لانه اش می رانند

توپ-پرشده-کامل-بی نیاز

چراغان-جشن و سرور پر چراغ

استخوان را پیش گاو و کاه را پیش سگ انداختن-کار را به نااهل سپردن

چهار شاخ-آلتی چهار شاخه و دسته دار که با آن خرمن را باد می دهند تا کاه از دانه جدا شود

آشی شدن-سوراخ‌سوراخ‌شدن بدن از ترکش‌های فراوان

انگشتر پا-چیز بی‌ارزش

رویخی-فرنی-نوعی دسر که از نشاسته و شکر درست می کنند

آش همان آش و کاسه همان کاسه(چیزی تغییر نکرده)

رد گم کردن-اثر چیزی یا کاری را از میان بردن-گمراه ساختن-نظر کسی را از چیزی منحرف کردن

دل کسی تاقچه نداشتن-بی نهایت رک و صریح بودن

امان کسی را بریدن(کسی را درمانده و بیچاره کردن)

از کسی حساب بردن(از کسی ترس داشتن)

به پر و پای کسی پیچیدن-پیله کردن به کسی-با کسی در افتادن

دلگشاد-بیرون آمده از غم و اندوه

حلال زادگی-حلال زاده بودن-درست کردار بودن

چیدن و واچیدن-آراستن-در جای خود گذاشتن

 

حمامک مورچه داره-کنایه از تردید و دو دلی

 

جِز-صدای تماس آب با آتش-صدای تف دادن چیزی در روغن

استخوان را پیش گاو و کاه را پیش سگ انداختن-کار را به نااهل سپردن

انکر منکر(بسیار زشت و بدترکیب)
چوب پیش کسی گذاشتن-منع کردن کسی از کاری-بازداشتن کسی از انجام کاری

جوغ-جوی آب

ایراد بنی‌اسرائیلی-بهانه‎های بی‌خود و بی‌جهت

از خنده روده بر شدن-از شدت خنده بی‌حال شدن

خیط کاشتن-خطا کردن

دشت کردن-فروختن اولین جنس-نخستین بار پول گرفتن

جامغولک-حقه-حیله

از سر نو-دوباره
حکیم باشی را دراز کردن-مجازات کردن بی گناه
اوت بودن(بی‌خبر بودن، از مرحله پرت بودن)
خبط کردن-اشتباه کردن-به خطا افتادن
از زورِ-از شدت-از بسیاری

خانم آوردن-پا اندازی کردن

دور چیزی را قلم گرفتن-چیزی را ترک کردن-کنار نهادن

خانه خرابی-بدبختی-زیان بسیار

رده-حرف زشت یا نامربوط

حاجیت-بنده

از سکه افتادن-ار رونق افتادن-از دست دادن زیبایی

زهره کردن-بسیار ترساندن

پس انداز کردن-پول کنار گذاشتن-صرفه جویی کردن

خودرنگ-دارای رنگ طبیعی

از منبر پایین آمدن(از پرچانگی دست برداشتن، سخن را به پایان آوردن)

چل و یک منبر روشن کردن-چهل و یک شمع نذری در چهل و یک مجلس روضه خوانی

حق دادن-تایید کردن

دست از پا خطا نکردن-هیچ کار اشتباهی نکردن-تکان نخوردن

دکان کسی را تخته کردن-کسب کسی را از رونق انداختن-دست کسی را از چیزی کوتاه کردن

جواب دوپهلو-جواب نامشخص و مبهم

باد خوردن-هوا خوردن
پیر پاتال-فرتوت-کهن سال
آمدن-آغاز به کاری کردن

چله داری-عزاداری در روز چهلم مرگ کسی

زار-کوتاه شده ی هزار برای ریال

انگشت خوردن(افسوس خوردن، پشیمان بودن)

زیر چاق کردن-برای آماده کردن خود تمرین کردن و مهارت یافتن

حسابگر-کسی که در کارها سود و زیان خود را در نظر می گیرد

درازکش کردن-رو در روی زمین دراز کشیدن

از پاشنه در کردن-پیاده راه درازی را طی کردن

تریش-پارچه یا پوست بلند و باریک

آتشِ بسته-طلا
خدا برکت بده-نگا. خدا برکت

پات-بی آبرو-بی تربیت
به هم خوردن حال-استفراغ کردن-بالا آوردن

تیر و ترقه شدن-سخت خشمگین شدن-ناگهان از جا در رفتن و ناسزا گفتن

اهل حال-دوستدار تفریح و خوش‌گذرانی
رفتن به کسی-شبیه بودن به کسی

پِق-صدای خنده ی ناگهانی

ابریشم-زن نوازنده-مطرب

بلا به دور-بلاها دور باد

حرف گوش کردن-حرف شنوی داشتن

 

اسم شب-کلمه‌ی رمز برای عبور به هنگام شب

چینی بند-چینی بند زن